Đánh giá tình hình bệnh khảm vàng của tập đoàn đậu xanh
Đậu xanh (Vigna radiata (L.) là cây thực phẩm họ đậu giàu và cân đối protein. Do có thời gian sinh trưởng ngắn, khả năng chịu hạn và thích ứng môi trường tốt, hiện nay, đậu xanh là một trong những cây trồng tiềm năng được nhiều nước lựa chọn để nghiên cứu phát triển trong các chương trình ứng biến với thay đổi khí hậu toàn cầu. Ở nước ta, đậu xanh là cây trồng có ý nghĩa quan trọng trong hệ thống nông nghiệp, có thể được trồng xen canh, gối vụ và mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các hộ nghèo và sản xuất nhỏ, đặc biệt đối với các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên (Bùi Văn Nghĩa, 1999; Phạm Văn Thiều, 2009).
Một trong những bệnh nghiêm trọng nhất trên cây đậu xanh là bệnh khảm vàng do Mungbean yellow mosaic virus (MYMV) gây ra. Bệnh khảm vàng có thể gây thiệt hại năng xuất đậu xanh từ 10-100 % tùy thuộc giai đoạn cây bị nhiễm (Khattak et al., 2000; Varma & Malathi, 2003; Kang et al., 2005). Bệnh khảm vàng rất phổ biến ở một số nước thuộc khu vực Nam và Đông Nam Á như Ấn Độ, Bangladesh, Sri Lanka và Thái Lan. Tại Việt Nam, bệnh khảm vàng gây hại rất nghiêm trọng trên cây đậu xanh trồng tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên.
Virus gây bệnh khảm vàng, MYMV, là một begomovirus (Chi Begomovirus, họ Germiniviridae). Ngoài tự nhiên, virus MYMV có thể tấn công nhiều cây họ đậu và lan truyền duy nhất bằng bọ phấn trắng (Bemisia tabaci) theo kiểu bền vững tuần hoàn. Do phổ ký chủ của virus khá rộng và không thể phòng chống bọ phấn trắng nên biện pháp hiệu quả duy nhất phòng chống virus MYMV là sử dụng giống kháng (Kang et al., 2005). Trên thế giới, đã có nhiều nghiên cứu về chọn tạo giống đậu xanh kháng MYMV. Nhiều giống kháng MYMV và bản chất di truyền của chúng đã được xác định trên đậu xanh. Bản chất tính kháng MYMV của đậu xanh khá phức tạp và khác nhau tùy thuộc nguồn vật liệu. Tính kháng MYMV đã được xác định là do 1 gen kháng lặn (Reddy & Singh, 1995; Basak et al., 2004), 2 gen kháng lặn (Ammavasai et al., 2004), 1 gen kháng trội (Sandhu et al., 1985).
Tại Việt Nam, hiện chưa có một nghiên cứu nào về tính kháng MYMV trên đậu xanh. Nghiên cứu này nhằm xác định giống đậu xanh của Việt Nam kháng MYMV qua đó cung cấp thông tin cho công tác chọn tạo giống đậu xanh kháng virus này.
Chi tiết: xem tại đây
