Hội đồng đánh giá, nghiệm thu cấp cơ sở đề tài: “Bảo tồn một số nguồn gen cây trồng bản địa ngắn ngày (lúa, ngô, cà đắng và mướp hương) của tỉnh Đắk Lắk”
Ngày 28/11/2025 tại Trung tâm Tài nguyên thực vật, Hội đồng đã đánh giá, nghiệm thu cấp cơ sở đề tài: “Bảo tồn một số nguồn gen cây trồng bản địa ngắn ngày (lúa, ngô, cà đắng và mướp hương) của tỉnh Đắk Lắk, do TS. Hoàng Thị Nga chủ nhiệm. Hội đồng đánh giá nghiệm thu cấp cơ sở theo Quyết định số 621/QĐ-TTTN-KH ngày 24/11/2025 của Trung tâm Tài nguyên thực vật, do TS. Phạm Hùng Cương chủ tịch Hội đồng. Lãnh đạo Trung tâm Tài nguyên thực vật có TS. Vũ Linh Chi – Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm, ThS. Đinh Thị Ngân – Kế toán trưởng Trung tâm, cùng các cán bộ tham gia thực hiện đề tài. Nhiệm vụ đã triển khai thực hiện từ tháng 12/2024 đến tháng 12/2025 với các mục tiêu cụ thể như sau:
1) Điều tra hiện trạng kiến thức bản địa của người dân địa phương về canh tác và thu thập nguồn gen cây trồng bản địa của Đắk Lắk, bao gồm nguồn gen Lúa nếp hạt tròn, nếp vỏ đen, lúa tẻ (Midie Lieng); Ngô (nếp tím hồng, nếp tím thân Krông A na, Nếp sớm, Krông Pắc); cà đắng và Mướp hương.
2) Thu thập nguồn gen cây trồng bản địa ngắn ngày (lúa, ngô nếp, cà đắng và mướp hương) của tỉnh Đắk Lắk.
3) Bảo tồn và đánh giá nguồn gen cây trồng bản địa ngắn ngày (lúa, ngô nếp, cà đắng và mướp hương) của tỉnh Đắk Lắk.
4) Xây dựng bộ dữ liệu cho các nguồn gen cây trồng bản địa được bảo tồn: Bản mô tả các tính trạng đặc trưng cho một số nguồn gen cây trồng bản địa ngắn ngày của Đắk Lắk; Tư liệu hóa và bảo tồn nội vi kết hợp ngoại vi được một số giống lúa, ngô, cà đắng và mướp hương.
5) Xây dựng được mô hình bảo tồn tại chỗ cho các giống lúa, ngô nếp, cà đắng và mướp hương.
Nhiệm vụ đã triển khai thực hiện tại 4 nội dung chính bao gồm:
Nội dung 1. Điều tra hiện trạng sản xuất, phân bố chính, kiến thức bản địa và thu thập bổ sung, xây dựng bảng mô tả các tính trạng đặc trưng của các giống lúa (Lúa nếp hạt tròn, nếp vỏ đen, lúa tẻ), ngô nếp (ngô nếp tím hồng, ngô nếp tím thân Krông Ana, ngô nếp sớm, ngô Krông Pắc), cà đắng, mướp hương tại tỉnh Đắk Lắk.
Nội dung 2. Đánh giá đặc điểm hình thái nông sinh học đặc trưng, chất lượng cảm quan và phân tích một số chỉ tiêu sinh hoá, chỉ tiêu chất lượng cho một số nguồn gen cây trồng bản địa ngắn ngày (lúa, ngô nếp, cà đắng và mướp hương) tại Đắk Lắk.
Nội dung 3. Xây dựng cơ sở dữ liệu và cập nhật dữ liệu về các nguồn gen cây trồng bản địa vào phần mềm quản lý tại Ngân hàng gen cây trồng Quốc gia
Nội dung 4. Xây dựng mô hình bảo tồn tại chỗ cho các nguồn gen lúa, ngô nếp, cà đắng và mướp hương tại Đắk Lắk.
Tính đến thời điểm nghiệm thu, đề tài đã hoàn thành đầy đủ các sản phẩm dạng I, II và III bao gồm:
- Bài báo khoa học: 02 bài báo khoa học đã được xuất bản công bố các kết quả của đề tài
- Báo cáo hiện trạng sản xuất, phân bố chính và kiến thức bản địa liên quan đến canh tác một số giống cây trồng bản địa của Đắk Lắk (lúa, ngô, cà đắng, mướp hương) được thu thập và bảo tồn.
- Báo cáo đặc điểm hình thái nông sinh học nguồn gen cây lúa
- Báo cáo đặc điểm hình thái nông sinh học nguồn gen cây ngô
- Báo cáo đặc điểm hình thái nông sinh học nguồn gen cây cà đắng
- Báo cáo đặc điểm hình thái nông sinh học nguồn gen cây mướp hương
- Báo cáo đánh giá chất lượng cảm quan và một số chỉ tiêu sinh hoá, chỉ tiêu chất lượng cho 1 số nguồn gen cây trồng bản địa ngắn ngày (lúa, ngô, cà đắng và mướp hương) tại Đắk Lắk
- Xây dựng cơ sở dữ liệu và cập nhật dữ liệu về các nguồn gen cây trồng bản địa vào phần mềm quản lý tại Ngân hàng gen cây trồng Quốc gia.
- Tài liệu hướng dẫn kỹ thuật bảo tồn tại chỗ các nguồn gen lúa, ngô, cà đắng và mướp hương tại Đắk Lắk.
- Vật liệu di truyền: Hạt giống lúa, ngô nếp, cà đắng và mướp hương được lưu giữ, bảo quản tại Ngân hàng gen Cây trồng Quốc gia (Nguồn gen Lúa nếp hạt tròn; Nếp vỏ đen; Lúa tẻ (Midie Lieng); Ngô nếp tím hồng; Ngô nếp tím thân Krông A na; Ngô Nếp sớm Krông Pắc; Cà đắng và Mướp hương).
Đề tài đã thu thập bổ sung được 55 mẫu giống thuộc các nguồn gen lúa, ngô, cà đắng và mướp hương tại tỉnh Đắk Lắk, nhập vào Ngân hàng gen cây trồng quốc gia để bảo tồn. Đề tài đã tham gia đào tạo tập huấn cho 60 người dân tại địa phương, nhằm nâng cao năng lực nhận thức về bảo tồn tại chỗ, bảo tồn chuyển chỗ cho cộng đồng giúp công tác bảo tồn nguồn gen cây trồng tại địa phương được hiệu quả hơn. Đề tài cũng đồng thời tổ chức 01 Hội thảo với 5 báo cáo tham luận về chủ đề “Phương pháp bảo tồn tại chỗ các nguồn gen lúa, ngô nếp, cà đắng, mướp hương tại Đắk Lắk“ tại Đắk Lắk, với sự tham dự của các đơn vị Sở KH và CN Đắk Lắk, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Đắk Lắk, Đại học Tây Nguyên, Viện KHKT Nông lâm nghiệp Tây Nguyên, Công ty TNHH Nông lâm súc Bảo Lộc, UBND xã Yang Mao, các hộ dân tham gia mô hình tại địa phương.
Hội đồng đánh giá nghiệm thu cấp cơ sở đã ghi nhận và đánh giá rất cao những kết quả đạt được của đề tài với các sản phẩm khoa học đầy đủ về chủng loại, đảm bảo số lượng, khối lượng và đạt các chỉ tiêu thông số kỹ thuật về chất lượng sản phẩm. Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu thống nhất bỏ phiếu thông qua với số phiếu tán thành đạt 7/7 thành viên, đạt tổng điểm trung bình 87,0 điểm. Hội đồng cũng đề nghị chủ nhiệm đề tài tiếp thu các ý kiến đóng góp của Hội đồng và hoàn thiện các báo cáo, hồ sơ theo yêu cầu tại Thông tư 09/2024/TT-BKHCN ngày 27/12/2024 của Bộ Khoa học và Công nghệ để nộp về Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đắk Lắk phục vụ công tác đánh giá, nghiệm thu cấp Tỉnh.
Một số hình ảnh của đề tài:
