Đánh giá tính ổn định và khả năng thích nghi của một số giống đậu xanh tại vùng bắc trung bộ
Đậu xanh (Vigna radiata (L) wilczek) là cây đậu đỗ đứng thứ 3 ở Việt Nam sau lạc và đậu tương. Đậu xanh rất giàu dinh dưỡng với hàm lượng protein trong hạt chứa 24 – 25%. Protein đậu xanh chứa đầy đủ các axit amin không thay thế, đặc biệt là 2 loại axit amin hạn chế trong ngũ cốc là Lysin và Triptophan (Poehlman. 1991) tuy nhiên nền di truyền của các giống đậu xanh đang được canh tác trong sản xuất rất hẹp (Nair et al., 2012).
Diện tích trồng đậu xanh của Việt Nam năm 2015 là 90.950 ha, đạt năng suất bình quân 1.089 kg/ha. Vùng sinh thái Bắc Trung bộ có diện tích sản xuất đậu xanh là 18.470 ha (năm 2015) và đạt năng suất bình quân là 938 kg/ha, thấp hơn năng suất bình quân của cả nước là 160 – 236 kg/ha (Báo cáo Viện Quy hoạch Nông nghiệp, 2016).
Các nhà khoa học cho rằng việc tăng năng suất cây trồng chủ yếu dựa vào giống, phân bón và kỹ thuật canh tác. Giống được coi là động lực hàng đầu để tăng năng suất và sản lượng. Phân tích tương tác giữa kiểu gen và môi trường là một phần đặc biệt quan trọng trong công tác chọn giống cho nhiều vùng sinh thái khác nhau. Việc phân tích này tập trung chủ yếu cà tính ổn định và thích nghi của giống.
Trong thực tế việc ứng dụng giống mới vào sản xuất thì năng suất và phẩm chất của giống thường bị thay đổi theo các vùng sinh thái khác nhau và mùa vụ khác nhau. Nhằm chọn ra được những giống đậu xanh có tính ổn định và thích nghi cao nhất với vùng sản suất đậu xanh tại Bắc Trung bộ, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đánh giá tính ổn định và thích nghi của giống đậu xanh ở vùng sinh thái Bắc Trung bộ.
Khảo nghiệm năng suất một số giống đậu xanh tại Bắc Trung bộ đã xác định được một số giống đậu xanh cho năng suất cao là ĐXVN5, ĐX208, NTB02 trong vụ Hè Thu 3 năm 2013 – 2015.
Trên 9 môi trường nghiên cứu, rất nhiều giống cho năng suất không ổn định, chỉ có giống ĐXVN6 cho năng suất khá (15,4 tạ/ha) và ổn định, thích ứng rộng với điều kiện môi trường khác nhau. Các giống ĐX12, ĐX208, ĐXVN4, ĐXVN99-3, Đậu nhỏ có năng suất ổn định và thích ứng với điều kiện môi trường bất thuận.
Từ khóa: Đậu xanh, năng suất, tính ổn định, thích nghi, Bắc Trung Bộ.
Xem chi tiết: tại đây
